Wacław i Filip Barcikowscy to bracia, którym przyszło żyć w drugiej połowie dziewiętnastego wieku. Pierwszy z nich, mimo obaw matki i babci przed jego wynarodowieniem, zostaje wysłany na naukę do petersburskiego gimnazjum. Ma zdobyć wykształcenie, by polepszyć warunki życia. Niestety szybko spełnia się czarny sen opiekunek. Chłopak przesiąka antypolskimi hasłami i rosyjską propagandą sukcesu. Zostając sługą rządu rosyjskiego, pnie się po kolejnych szczeblach kariery, a także żeni z piękną Rosjanką. Wspólnie wychowują dzieci w duchu rosyjskiej propagandy. Życie drugiego brata przebiega inaczej. Filip zostaje na gospodarstwie i mimo braku wykształcenia to właśnie on stanowi podporę rodziny i jest piewcą patriotycznych wartości.
Powieść Rodziewiczówny pokazuje, jak trudna i niejednoznaczna była droga do zachowania polskości i wiary w czasach zaborów.

Maria Rodziewiczówna - (1864-1944) polska powieściopisarka i nowelistka. Debiutowała w 1882 roku jako autorka nowel. Jej powieść "Straszny Dziadunio" otrzymała wyróżnienie w konkursie "Świtu" (1887), a kolejna powieść "Dewajtis" zdobyła nagrodę "Kuriera Warszawskiego". Od czasów I wojny światowej autorka była aktywistką społeczną. Wydawała i redagowała czasopismo dla gospodyń wiejskich "Ziemianka". Interesowała ją sprawa utrzymania ziemi, wierność wartościom patriotycznym, kult polskiej przyrody oraz kwestie emancypacji kobiet. Jej najbardziej znane utwory to: "Dewajtis", "Lato leśnych ludzi", "Między ustami a brzegiem pucharu".